پیشگیری و درمان با حجامت «قسمت اول»

• حجامت چیست؟
• تاریخچه حجامت
• حجامت در اسلام

حجامت چیست؟

حجامت نام یک روش درمانی است که بر مبنای آن پوست بدن را بادکش (cupping) کرده تا بی حس و متورم گردد و سپس خراشهایی سطحی بصورت موازی بر روی پوست ایجاد می‌نمایند. عمق این خراشها در بیشترین حالت 2 میلیمتر می‌باشد و از بافت فاسیای پوست جلوتر نمی‌رود. گاهی هم تنها به بادکش اولیه بسنده می‌کنند که به آن حجامت خشک یا بادکش می‌گویند. بصورت عمومی حجامت در نقاط خاصی از بدن مانند: بین دو کتف، فرق سر، پایین کمر، ساق دو پا و... انجام می‌گیرد که در احادیث به آن تأکید شده است. اما بنا به تشخیص طبیب عمل حجامت در تقریبا همه جای بدن انجام می‌گیرد. مواضع عمومی حجامت نزدیک محل تجمع لنفها واقع شده اند. میزان خون خارج شده از بدن در بیشترین حالت به 50 سی‌سی می‌رسد اما معمولا کمتر از 10 سی‌سی است. خون خارج شده از مویرگهای زیر پوستی می باشد.

تاریخچه حجامت

براساس قدیمی‌ترین سند موجود، از 3300 سال قبل از میلاد مسیح در مقدونیه انجام می‌شده است و در آن زمان شاخص پزشک بودن، حجامت کردن و داشتن ابزار آن بوده است. در اینکه منشأ پیدایش حجامت چه بوده است نظرات فراوان است اما بطور کلی می‌توان از دو نظریه یاد کرد. اول اینکه اطبای اولیه متوجه شدند بسیاری از مبارزان و جنگجویان که بیمار بودند پس از زخمی شدن در مبارزات و از دست دادن مقداری از خون بدنشان شفا می‌یافتند و بدینگونه حجامت را ابداع کردند. اما نظریه دیگر این است که حجامت را انبیای الهی به عنوان هدیه ای از خداوند برای بشر آوردند و رواج دادند. این نظریه با توجه به احادیثی که حجامت را روش انبیا و از خصوصیات همه پیامبران می شمارد بسیار قابل اطمینان است. در هر صورت حجامت پیش از اسلام در میان تقریبا همه اقوام متمدن آن روزگار جهان رواج داشته است. اما اسلام روح جدیدی به این روش درمانی بخشید و آن‌را به عنوان یکی از دستورات خویش قرار داد.

حجامت در اسلام

با ظهور اسلام، حجامت مورد تایید و تاکید فراوان پیامبر اکرم

شدت این تأکیدات فراوان تا حدی است که پیامبر گمان کرد حجامت بر مسلمانان واجب شده است. در اینجا تعدادی کمی از احادیث بسیار وارد شده درباره حجامت که نشان میزان اهمیت و اثر گذاری این عمل اسلامی است را نقل می کنیم.

پیامبر اکرم‌

امام علی‌

پیامبر اکرم‌

رسول مکرم‌‌

صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله و امامان معصومعلیهم‌السلام قرار گرفت بنحویکه اکنون بیش از 700 روایت در مورد حجامت جمع آوری شده است. جالب‌ترین این روایات حدیثی است مربوط به معراج پیامبر اکرم که علامه طباطبایی آن‌را در تفسیر آیات ابتدایی سوره اسری ذکر نموده اند. (یا محمد اِحتجم و امُر امتکَ بالحِجامة) براساس این حدیث خداوند عزّ‌و‌جلّ در معراج به پیامبرصلّی‌الله‌علیه‌و‌آله امر می فرمایند که حجامت کنند و امت خویش را نیز به این عمل دستور دهند. همچنین ایشان می‌فرمایند: (در شب معراج ملکی از ملایک بر من نگذشتند مگر این که فرمودند ای محمدصلّی‌الله‌علیه‌و‌آله حجامت کن و امتت را امر به حجامت کن) صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله: پنج چیز از سنت های پیامبران است: حیاء، حلم، حجامت، مسواک و عطر‌زدن. علیه السلام: بدرستی که حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند . صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله: حجامت سر، داروی تمام دردهاست ، مگر مرگ.صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله: اگر در مداومت بر چیزی خیری باشد، پس آن مداومت در حجامت است.

پرسشها و شبهاتی پیرامون حجامت

ممکن است ذهن شما خواننده گرامی هم مملو از سئوالهایی پیرامون درمان با حجامت باشد. سئوالهایی مانند اینکه:

آیا حجامت روشی قدیمی و مربوط به 1400 سال پیش و منسوخ شده نیست؟

آیا اکنون که روشهای نوین درمان وجود دارد باز هم به حجامت احتیاج است؟

آیا حجامت روشی غیر بهداشتی که باعث بیماری می‌گردد نیست؟

آیا حجامت مربوط به دورانی نیست که انتقال خون وجود نداشته است؟

آیا حجامت مخصوص کسانی نیست که فشار خون دارند؟

آیا کسی که کم خونی دارد هم می تواند حجامت کند؟

آیا اکنون به جای حجامت نمی‌توان خون اهدا کرد؟

و صدها سئوال دیگر که مانع شما برای روی آوردن به این سنّت الهی است.

در اینجا بصورت سر بسته می‌گوییم خون دادن ربطی به حجامت ندارد و حجامت یک روش درمانی بی خطر، جلوگیری کننده و شفا بخش بسیاری بیماریها است.

تفصیل بیان فوق را در شماره های آینده خواهید خواند.

شما نیز می توانید انتقادات یا سئوالات خود در این زمینه را به ما منتقل کنید تا پاسخ بگوییم.

درپایان سخنان خود را با فرمایش

امام محمد باقر

رسول اکرم

علیه السلام به پایان می‌بریم که فرمودند: صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله ازهیچ دردی شکایت نکردند، مگر آنکه از آن درد به حجامت پناه بردند.(بحارالانوار جلد 62 ص 119)